વાયબ્રન્ટ ગુજરાત : મૂડીરોકાણ આકર્ષતો મહાકુંભ

રાજ્યે આપ્યો છે રોકાણને આકર્ષવાનો મહામંત્ર

ગુજરાતના પનોતા પુત્ર અને રિલાયન્સ સામ્રાજ્યના પ્રણેતા ધીરુભાઇ અંબાણીના શબ્દો બહુ જાણીતા છે. તેમણે કહ્યું હતું, `ગુજરાતીઓમાં એટલો દમ હોય છે કે તેઓ પથ્થરને પણ લાત મારે તો તેમાંથી પાણી નીકળે'. વાયબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ ઇન્વેસ્ટર સમિટને સંબંધ છે ત્યાં સુધી રાજ્યએ સમગ્ર દેશને સંદેશ આપ્યો છે કે વેપાર-ઉદ્યોગ માટે અનુકૂળ માહોલ ઊભો કરાય અને કુદરતી સંસાધનો તેમ જ માળખાકીય સુવિધાઓનું યોગ્ય માર્કેટિંગ થાય તો મૂડીરોકાણ આકર્ષી શકાય છે. 9મી વાયબ્રન્ટ સમિટ નિમિત્તે મુખ્ય પ્રધાન વિજય રૂપાણીએ કહ્યું કે ગુજરાતે સમગ્ર દેશને રાહ ચીંધ્યો છે. દ્વિવાર્ષિક વાયબ્રન્ટ સમિટની સફળતાથી પ્રેરાઇને ઉત્તર પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ સહિતનાં બીજાં રાજ્યો પણ આવાં આયોજન કરવા લાગ્યાં છે. ગુજરાતને તેનાથી સ્પર્ધા અનુભવવાને બદલે એ વાતનો આનંદ એટલા માટે છે કે એ રીતે ભારત વિકસી રહ્યું છે. રાજ્યની દૃષ્ટિ ઇન્ડિયા ફર્સ્ટની રહી છે. રાજ્યો આખરે તો સમગ્ર દેશના વિકાસમાં જ યોગદાન આપે છે અને એટલે જ આ વખતની સમિટનો કેન્દ્રસ્થ વિચાર શેપિંગ અ ન્યૂ ઇન્ડિયા રાખવામાં આવ્યો છે.

વાયબ્રન્ટ ગુજરાતનો વાયરો એવો ફૂંકાયો છે જેની નોંધ અમેરિકા સહિતના વિકસતા દેશોએ લેવી પડી છે અને વિકસતા દેશોને તે આ માર્ગે જવાની પ્રેરણા આપે છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ શુક્રવારે કહ્યું કે `ઇઝ અૉફ ડુઇંગ બિઝનેસ'માં ભારતનું સ્થાન ટોચનાં પચાસ રાષ્ટ્રોમાં લાવવા સરકાર કટિબદ્ધ છે. આવા આત્મવિશ્વાસની નોંધ કેન્ટુકીના ગવર્નર મેથ્યુ બેન્વિને પણ લેવી પડી છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત ઝડપથી વધી રહ્યું છે. નીતિ આયોગના અમિતાભ કાંતે પણ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે કે આવતાં થોડાં વર્ષોમાં ભારતનું સ્થાન અમેરિકાથી આગળ હશે. આવી સમિટ માત્ર ઔદ્યોગિક નહીં, રાજકીય સહયોગ માટેની પણ ભૂમિકા પૂરી પાડે છે. ઇઝરાયલના વડા પ્રધાન નેતન્યાહુએ ભારત અને ઇઝરાયલની પ્રજાને જોડે છે ગુજરાત, એવું કહી ભાવિ સહયોગનો સંકેત આપ્યો છે.

9મી સમિટની પૂર્વ તૈયારીમાં ગુજરાતે કોઇ કસર નથી છોડી. 27 દેશમાં રોડ શો થયા એ પૈકી 22 દેશનું પ્રતિનિધિત્વ સુનિશ્ચિત થયું છે. આઠ રાજ્યો પણ મોટાપાયે ભાગ લઇ રહ્યાં છે. પહેલી જ વાર આફ્રિકી દેશો સાથે લંબાણથી ચર્ચા થવાની છે. મુખ્ય પ્રધાનના જણાવ્યા અનુસાર એનો હેતુ આફ્રિકા તરફથી મૂડીરોકાણ ખેંચવાનો નથી, બલકે ત્યાં વસતા ભારતીયો-ગુજરાતીઓને વેપાર-ધંધો કરવામાં સુગમતા રહે એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. તદુપરાંત ગુજરાતના વિકાસનો રોડમેપ રજૂ કરવા `િસ્પ્રન્ટ ટુ 2022' સેમિનાર પણ થશે. દુબઇના અંદાજથી પહેલીવાર અમદાવાદમાં શોપિંગ ફેસ્ટિવલનું પણ આયોજન થયું છે. વડા પ્રધાન ત્રણ દિવસ ગુજરાતમાં વાયબ્રન્ટના ઉદ્ઘાટન ઉપરાંત વિવિધ વિકાસકામોનો શુભારંભ કરવાના છે. અલબત્ત, વાયબ્રન્ટમાં થતા એમઓયુને લઇને રાજ્ય સરકાર સામે સવાલો કરવામાં આવી રહ્યા છે. વિપક્ષોનો આક્ષેપ છે કે એમઓયુના અને રોજગારીના ભ્રામક આંકડા આપવામાં આવે છે પરંતુ વાસ્તવિક ચિત્ર જૂદું જ હોય છે અથવા તો એટલું પ્રોત્સાહક હોતું નથી, એ નિ:સંદેહ છે કે એમઓયુ થાય એટલા બધા એકમ કાર્યાન્વિત થશે એમ માની શકાય નહીં. અત્યાર સુધીની સમિટની ટકાવારી મુજબ એમઓયુના 55 ટકાથી 65 ટકા એકમોએ ગુજરાતમાં ઉદ્યોગો સ્થાપ્યા છે. વાયબ્રન્ટ સમિટ નરેન્દ્ર મોદીના ફળદ્રુપ માનસની નિપજ છે. 2001ના વિનાશક ભૂકંપે કચ્છ - ગુજરાતની પ્રગતિને બ્રેક મારી એ પછી કોમી રમખાણોએ રાજ્યની ઇમેજને બટ્ટો લગાડયો હતો, પણ કદી પાછીપાની કરવામાં નહીં માનતા તત્કાલીન મુખ્ય પ્રધાન મોદીએ 2003માં નવરાત્રિ દરમિયાન પહેલીવાર વાયબ્રન્ટ સમિટનું આયોજન કરીને દેશ-દુનિયાને ગુજરાત બદલાઇ રહ્યું હોવાનો સંદેશ આપ્યો હતો. એ પછી તેમાં એક પછી એક નવા આયામ જોડીને ગુજરાતને દેશના સૌથી ઝડપી વિકસતા રાજ્ય તરીકે પ્રસ્થાપિત કરી દીધું છે.

2019ની વાયબ્રન્ટ સમિટ એવા સમયે યોજાઇ રહી છે જ્યારે લોકસભા ચૂંટણીના પડઘમ સંભળાઇ રહ્યા છે. તકનો ઉપયોગ કરવામાં માહિર નરેન્દ્રભાઇ હોમ સ્ટેટમાં આ વિશાળ આયોજનનો મોકો ઝડપી લે એ સ્વાભાવિક છે. સમિટ પૂર્વેના દિવસોમાં પાકિસ્તાની ચેમ્બરના પ્રતિનિધિઓને સત્તાવાર નિમંત્રણ અપાયું ન હતું છતાં ગેરસમજ અને વિવાદ જગાવવાનો પ્રયાસ થયો હતો પણ પાડોશી દેશના ડેલિગેશનને વિઝા ન મળતાં રાજ્ય સરકારની મૂંઝવણ ટળી ગઇ છે. વિજય રૂપાણી માટે ગુજરાત અને રાજનીતિમાં પોતાનું સ્થાન વધુ મજબૂત બનાવવા માટે પણ આ સમિટ મહત્ત્વની બનશે. અલબત્ત વિશાળ આયોજન કરતી સરકારે એ માટે પાયાના સ્તરે ધ્યાન આપવું બાકી છે. વહીવટી સુગમતા અને પારદર્શક પ્રક્રિયાના દાવા કરતી રાજ્ય સરકાર જિલ્લા, તાલુકા અને ગ્રામ્ય સ્તરે વહીવટ સુધારશે તો જ વેપાર-ઉદ્યોગકારોને તેનો લાભ પહોંચશે. જમીનની ફાળવણી અને લોન-ધિરાણની ઉપલબ્ધતાથી ઉદ્યોગ સફળ બની જાય એવું નથી. કચ્છની જ વાત કરીએ તો એકમોને સ્થાનિકે વહીવટી આંટીઘૂંટીનો સામનો કરવો પડે છે. તદુપરાંત ઔદ્યોગિક એકમો પણ કાર્યાન્વિત થયા પછી જે તે વિસ્તાર પ્રત્યેની પોતાની સામાજિક જવાબદારીનો નિર્વાહ કરી સ્થાનિક લોકોને રોજગારીમાં પ્રાધાન્ય આપે એ સુનિશ્ચિત કરવું જરૂરી છે. ગુજરાતમાં ટોચ કક્ષાથી લઇને પાયાના સ્તર સુધી પારદર્શક, ભ્રષ્ટાચારમુક્ત કાર્યપદ્ધતિ અપનાવાશે તો વાયબ્રન્ટની સફળતાને ચાર ચાંદ લાગી જશે એમાં બેમત નથી.