સામાન્ય ચૂંટણી સુધી અર્થતંત્રની સાથે બાંધછોડ

વિશાળ જનહિતમાં સબસિડી બિલ વધવા દેવું પડશે 

પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા પછી સરકાર સફાળી જાગી છે. પેટ્રોલિયમ પ્રધાન ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને પહેલીવાર નિર્દેશ આપ્યો છે કે સરકાર આ ભાવવધારાની અસર હળવી કરવાના વિકલ્પો વિચારી રહી છે.

ક્રૂડતેલના ભાવ વધવા છતાં સરકારનું સબસિડી બિલ આ વર્ષે નહીં વધે તેવું કહી આર્થિક બાબતોના સચિવ એસ.સી. ગર્ગે કહ્યું ત્યારે પેટ્રોલિયમ પ્રધાને આ નિર્દેશ આપ્યો છે કે સરકાર આ ભાવવધારાની પ્રજાનાં માનસ અને બજેટ ઉપર પડી રહેલી ગંભીર અસર વિષે ચિંતિત બની છે, જે એક આવકાર્ય બદલાવ છે.

વાહન બળતણના ઊંચા ભાવ સામે ઔદ્યોગિક સંગઠનો ફિક્કી અને એસોચેમે વિરોધનો ઝંડો ઉપાડયો છે અને મોટર ટ્રાન્સપોર્ટર્સએ તો જુલાઈથી હડતાળની ચેતવણી આપી છે. સરકારે ડયૂટી ઘટાડા દ્વારા વપરાશકારોને રાહત આપવામાં વિલંબ કરવો જોઈએ નહીં. નાણાં મંત્રાલયનો હેતુ ઊંચી ડયૂટી જાળવી રાખીને શક્ય તેટલી વધુ આવક મેળવવાનો છે, પરંતુ સરકારે વધુ આવક મેળવવાની લાલચ ઉપર કાબૂ રાખીને પ્રજાની સાથે ન્યાય કરવો જોઈએ.

ક્રૂડતેલના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવ 2014ના નવેમ્બરથી 2016ના જાન્યુઆરી દરમિયાન ઘટી રહ્યા હતા તે ગાળા દરમિયાન સરકારે એક્સાઇઝ ડયૂટીમાં નવ વાર વધારો કરી ગ્રાહકોને ભાવઘટાડાના લાભથી વંચિત રાખ્યા હતા. આને કારણે અર્થતંત્રમાં કરન્ટ એકાઉન્ટની ખાધ અને રાજકોષીય ખાધ નોંધપાત્ર ઘટી હતી. પરંતુ ભાવ હવે જ્યારે 2014ના સ્તરને આંબ્યા બાદ હજી વધવાતરફી છે ત્યારે સરકાર ડયૂટીમાં ઘટાડો કરે તે પ્રજા તથા ઉદ્યોગોની ન્યાયી માગણી છે. કેન્દ્ર સરકાર એક્સાઇઝ ડયૂટી નહીં ઘટાડીને રાજ્યોને પણ તેમના વેટમાં ઘટાડો નહીં કરવાનો સંદેશો આપી રહી છે.

પ્રધાને ગર્ગ જેવા તેમના સલાહકારોની ઉપરવટ જઈને પણ ભાવઘટાડા બાબત ત્વરિત પગલાં લેવા જોઈએ.

પેટ્રોલ-ડીઝલના વધતા ભાવ સામે ડયૂટીમાં રાહત નહીં આપવાનું મક્કમ વલણ ધરાવતી મોદી સરકાર ઢીલી પડી તે સમયનો તકાજો છે. આવનારા મહિનાઓમાં, કદાચ આવનારી સામાન્ય ચૂંટણી સુધી, સરકાર અર્થતંત્રની અનેક સમસ્યાઓ બાબત સમાધાનકારી વલણ અપનાવે તેવી શક્યતા છે. દેશમાં આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય પરિસ્થિતિ એવી આકાર લઈ રહી છે કે એક તરફ ગામડાંમાં આવકની વૃદ્ધિ ધીમી પડી રહી છે અને બીજી બાજુ શહેરોમાં પેટ્રોલ-ડીઝલ જેવાં બળતણના ભાવ વપરાશકારોને દઝાડી રહ્યા છે. ક્રૂડતેલના વધી રહેલા ભાવે અર્થતંત્રને ગંભીર રીતે પ્રભાવિત કર્યું છે. પ્રતિ બેરલ 80 ડૉલરના ભાવને વટાવી ગયેલા ક્રૂડતેલની આયાતનું બિલ 2017-18ના 72 અબજ ડૉલરથી વધીને આ વર્ષે 120 અબજ ડૉલરને પાર કરી જાય તેવી શક્યતા છે. આનાથી અર્થતંત્રમાં જે ફુગાવો વધશે તે શહેરી અને ગ્રામીણ પ્રજાને એકસમાન રીતે અસર કરશે.

ગામડાંમાં તો સમસ્યા શહેરો કરતાં વધુ ગંભીર છે. આ વિસ્તારની પ્રજા વધતી મોંઘવારી અને મંદ પડતી આવક વૃદ્ધિની બેવડી સમસ્યાનો સામનો કરી રહી છે.

આ વર્ષે ચોમાસું સારું જશે તેવા વેધશાળાના અહેવાલો ખેડૂતો માટે નિરાશા લાવશે, કારણ વધુ પાક એટલે બજારમાં નીચા ભાવ. સરકારનાં ગોડાઉનોમાં ક્ષમતાના અભાવે અનાજ સંગ્રહવાની સમસ્યા થશે તો પ્રાપ્તિના ભાવે ખરીદેલાં અનાજનાં નાણાં ખેડૂતોને સમયસર નહીં ચૂકવાય. વર્ષોની આ સમસ્યાનો અસરકારક ઉકેલ આવી શકયો નથી. ગ્રામીણ કામદારોની વેતનવૃદ્ધિનો દર એક વર્ષમાં 6.57 ટકાથી ઘટીને 3.09 ટકા થયો છે. આમાં કૃષિ કામદારોની વેતનવૃદ્ધિ 2017ના જાન્યુઆરીની સરખામણીએ ગયા જાન્યુઆરીમાં માંડ 1.67 ટકાની હતી. તેને વધતા ફુગાવાની સામે સરભર કર્યા બાદ ગ્રામીણ પ્રજાનાં ચોખ્ખા વેતનમાં ઘટાડો થયો છે અથવા કહો કે ગામડાંમાં ગરીબી વધી છે.

સરકારે ખેડૂતોને તેમના ઉત્પાદન ખર્ચથી દોઢ ગણા વધુ પ્રાપ્તિ ભાવ ચૂકવવાનું વચન આપ્યું છે તેમાં નજર સમક્ષ તો સામાન્ય ચૂંટણી છે. આ માટે સબસિડી બિલ વધારવું પડશે જેથી રાજકોષીય ખાધ વધશે. સરકાર આ માટે તત્પર છે, જે સમયનો તકાજો છે.

આ વર્ષના અંત સુધીમાં ત્રણ રાજ્યોની ચૂંટણી આવશે અને તે પછી 2019માં સામાન્ય ચૂંટણી, સરકારે અર્થતંત્ર અને રાજતંત્ર ઉપર ખાંડાની ધારે ચાલવાનું આવશે. ગ્રામીણ અને શહેરી પ્રજાના અસંતોષને કાબૂમાં રાખવા સબસિડી બિલ વધવા દેવું પડશે. આમાં ઉદ્દેશ નાણાકીય શિસ્ત પાલનને હળવું કરવાનો નહીં પણ પ્રજાના બહોળા શ્રેયનો છે.